Kryzys gospodarczy i wysoki poziom bezrobocia sprawia, że utrzymanie swojego stanowiska pracy jest niezwykle istotną kwestią. W czasach gdy trudno o zdobycie nowej pracy, a w obecnym miejscu zatrudnienia szykują się zwolnienia, pracownicy starają się robić wszystko, by go uniknąć i utrzymać posadę. Kodeks pracy przewiduje kilka możliwości, dzięki którym można uniknąć lub odroczyć moment utraty pracy na jakiś czas. Sposoby te są zgodne z prawem i pozwalają zachować posadę na dłużej, w sytuacji, gdy zatrudniony jest pewien, że pracodawca zamierza w niedługim czasie wręczyć mu wypowiedzenie.

Jak uniknąć zwolnienia z pracy?

Najczęściej stosowanym sposobem jest uzyskanie zwolnienia lekarskiego – w trakcie jego trwania pracodawca nie ma prawa wypowiedzieć umowy, gdyż jest to usprawiedliwiona nieobecność. Pracownik, który jest niezdolny do pracy, przez cały okres trwania choroby zachowuje więc swoje stanowisko. Istnieją jednak pewne warunki, które musza zostać spełnione – jeśli zwolnienie lekarskie trwa dłużej niż 3 miesiące, a pracownik zatrudniony był krócej niż pół roku, pracodawca ma prawo zwolnić go po upływie tego czasu bez wypowiedzenia.

Sytuacja wygląda podobnie, gdy niezdolność do pracy trwa dłużej niż cały okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia, zasiłku i świadczeń rehabilitacyjnych przez pierwsze 3 miesiące, podczas gdy pracownik zatrudniony był krócej niż pół roku, a także jeżeli powodem niezdolności do pracy jest wypadek w pracy lub choroba zawodowa. Należy jednak wiedzieć, że pracodawca uprawniony jest do skontrolowania zwolnienia lekarskiego – może w tym celu zgłosić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub zrobić to samodzielnie. Innym sposobem jest wykorzystanie urlopu wypoczynkowego – w trakcie jego trwania pracodawca również nie może wypowiedzieć umowy.

Urlop, zarówno wypoczynkowy, jak i przysługujący każdemu pracownikowi urlop na żądanie (jego okres to 4 dni w ciągu roku) to usprawiedliwiona nieobecność w pracy, podczas której nie można pracownika zwolnić. Zatrudniony, który spodziewa się wypowiedzenia może także zaproponować pracodawcy obniżenie wymiaru czasu pracy lub obniżkę wynagrodzenia za porozumieniem stron – pomimo, że sposób ten nie jest w pełni uregulowanym przepisem kodeksu pracy, w wielu przypadkach jest stosowany. Oznacza to dla pracownika zachowanie posady pod warunkiem zmniejszenia miesięcznego wynagrodzenia.

Jak uniknąć zwolnienia będąc w ciąży lub wychowując dziecko?

Dużo więcej możliwości na uniknięcie zwolnienia mają kobiety będące w ciąży lub wychowujące dzieci. Przez cały okres trwania ciąży i urlopu macierzyńskiego pracownica nie może zostać zwolniona z pracy – objęta jest wówczas ochroną. Istnieją jednak odstępstwa od tej zasady – umowa może zostać wypowiedziana, jeśli kobieta zatrudniona jest na okres próbny nie dłuższy niż 1 miesiąc. Natomiast jeśli umowa została zawarta na okres próbny dłuższy niż 1 miesiąc i miałaby zostać wypowiedziana po upływie trzeciego miesiąca ciąży, okres wypowiedzenia przedłuża się do dnia porodu.

Kobieta w ciąży może zostać zwolniona jedynie, gdy stosunek pracy ma być rozwiązany bez wypowiedzenia z jej winy – musi być to jednak odpowiednio uzasadnione. Po porodzie kobiecie przysługuje 26 tygodni urlopu macierzyńskiego (20 tygodni urlopu podstawowego oraz 6 tygodni urlopu dodatkowego przy pierwszym dziecku), podczas którego również jest chroniona przed zwolnieniem. Istnieje również możliwość wykorzystania urlopu rodzicielskiego, wynoszącego do 26 tygodni – oznacza to, że młoda matka ma szansę pozostać na urlopie łącznie przez 52 tygodnie, jeśli urodziła pierwsze dziecko. W przypadku drugiego lub trzeciego dziecka będzie to odpowiednio maksymalnie 65 i 67 tygodni.

Po upływie tego okresu możliwe jest przejście na urlop wychowawczy, który wynosi 3 lata (do czasu, gdy dziecko ukończy 4 rok życia). Należy pamiętać, że urlop z tytułu urodzenia dziecka należy się także ojcu – urlop ojcowski to również okres, podczas którego pracownik jest chroniony przed zwolnieniem.

Artykuł przygotował pracownik firmy rufus.pl zajmujący się kadrami i płacami.