Normy czasu pracy w Polsce – przepisy

Większość z nas pracuje przez osiem godzin, pięć dni w tygodniu. Niewielu jednak wie, że nie zawsze musi tak być, a Kodeks Pracy przewiduje pewne normy, których stosowanie nie jest niezgodne z prawem. A więc, przed złożeniem skargi w dziale kadr, warto zapoznać się z obowiązującymi przepisami.

Systemy czasu pracy

Standardowo przyjmuje się, że tygodniowy czas pracy w Polsce wynosi przeciętnie 40 godzin, który rozłożony jest przeciętnie między 5 dni roboczych, a więc wynosi 8 godzin dziennie. Słowem kluczem jest „przeciętnie”. Jeśli wewnętrzny regulamin zakładu pracy wskazuje inne normy rozłożenia czasu pracy, to ile nie są niezgodne z tymi maksymalnie dopuszczanymi, można z nich korzystać. Bez problemu można stosować równoważny system pracy, a nawet przedłużyć dzienne godziny pracy do 12, a w przypadku niektórych zawodów – do 16 lub nawet 24 godzin na dobę. Dopuszcza się również przedłużenie tygodnia pracy do 43 godzin przy jednoczesnym przedłużeniu jednego dnia do 12 godzin pracy.

Maksymalna przerwa w przerywanym systemie czasu pracy wynosi 5 godzin, pracodawca może więc zarządzić harmonogram pracy od godziny 6 do 10 i od 15 do 19. Istnieje jeszcze system pracy zadaniowej, który polega na wykonaniu określonego zadania, a nie na pracy przez określoną liczbę godzin. W takim przypadku, pracownik powinien mieć wolną rękę dotyczącą rozkładu godzin, oczywiście w ramach funkcjonowania zakładu. Nie ma żadnych limitów i norm – jeśli pracownik chce skończyć projekt jak najszybciej, może pracować przez 24 godziny bez przerwy. Jest to jednak tylko i wyłącznie jego decyzja.

Normy czasu pracy

Normę czasu pracy ustala się w pewnym okresie rozliczeniowym. Może być to rok, półrocze albo czas przeznaczony do wykonania projektu. W celu ustalenia tej normy, mnoży się liczbę tygodni w okresie rozliczeniowym przez 40 godzin i dodaje się liczbę dni pozostałych pomnożonych przez 8 godzin. Trzeba również uwzględnić wszystkie święta państwowe i kościelne, które są wolne od pracy. Jeśli taki dzień wypada w tygodniu roboczym lub w sobotę, norma jest obniżana o 8 godzin za każdy taki przypadek. Otrzymana liczba godzin jest do dyspozycji pracodawcy według reguł wymienionych wyżej.

Przestrzegać trzeba także norm odpoczynku. Każdy pracownik musi mieć możliwość nieprzerwanego odpoczynku przez 11 godzin. Są tylko dwa wyjątki. Jeśli konieczne jest przeprowadzenie akcji ratującej życie lub zdrowie, lub w przypadku pracowników występujących i zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy. W przypadku przerwy tygodniowej, każdy zatrudniony ma prawo do 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Czasem, norma może być skrócona do 24 godzin, ale tylko w przypadkach podanych wyżej.

Godziny nadliczbowe

O pracy nadliczbowej mowa jest zawsze, gdy pracownik wykonuje swoje obowiązki dłużej niż 8 godzin w ciągu dnia lub 40 godzin w tygodniu przy standardowym rozkładzie czasu pracy, lub praca dłuższa niż wynika z harmonogramu normy ułożonej przez pracodawcę. Ustalono także limity godzin nadliczbowych w skali dziennej, tygodniowej i rocznej. Łączna liczba przepracowanych godzin (razem z nadliczbowymi) musi uwzględniać minimum dobowego odpoczynku. Proste działanie pokazuje, że pracownik nie może przebywać w zakładzie pracy dłużej niż przez 13 godzin.

Oczywiście, zasada ta nie dotyczy zagrożeń życia lub niektórych rodzajów prac. W skali tygodniowej, sumaryczna liczba przepracowanych godzin nie może przekraczać 48 godzin. Rocznie zaś ilość godzin nadliczbowych nie może być większa niż 150, o ile pracodawca jest zobowiązany do przestrzegania układu zbiorowego pracy. W innym przypadku, limit będzie wynosił tyle, ile maksymalna liczba godzin pomnożona przez ilość tygodni w okresie rozliczeniowym.

Cały rozkład i harmonogram pracy powinien zostać zaprojektowany z odpowiednim wyprzedzeniem. Oczywiście, ciężko jest przewidzieć różnego rodzaju awarie i zaburzenia, które mogłyby zakłócić regularny tryb pracy. Zawsze jednak trzeba pilnować, by wszystkim pracownikom rozliczyć każdą przepracowaną godzinę i by prowadzić szczegółową dokumentację. Może być potrzebna w przypadku jakichkolwiek nieporozumień.

Źródło: 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Możesz użyć następujących tagów oraz atrybutów HTML-a: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.