Coraz więcej osób inwestuje w fundusze ETF. Ich popularność wynika z prostego dostępu do różnorodnych aktywów. Dzięki nim możemy inwestować w akcje, surowce czy waluty bez potrzeby kupowania faktycznych aktywów. Aby skutecznie inwestować w ETF-y, dobrze jest poznać proces tworzenia i umarzania jednostek funduszy. Jeżeli poznamy te zasady, będziemy wiedzieć, w jaki sposób fundusze śledzą indeksy lub wartości sektorów oraz utrzymują stabilny związek z wartością aktywów bazowych.

Co to jest proces tworzenia jednostek ETF?

Proces tworzenia jednostek funduszy ETF jest kluczowym elementem, który umożliwia funduszowi ETF odzwierciedlanie wartości śledzonego indeksu lub klasy aktywów. Proces ten odbywa się poprzez współpracę między zarządcami funduszy ETF a specjalnymi uczestnikami rynku, zwanych autoryzowanymi uczestnikami (Authorized Participants, APs).

Uczestnicy ci to najczęściej banki, brokerzy lub dealerzy papierów wartościowych. Mają oni specjalne uprawnienia do tworzenia i umarzania jednostek funduszu ETF. Kiedy fundusz ETF decyduje się na zwiększenie liczby dostępnych jednostek (odpowiednik akcji), autoryzowani uczestnicy dokonują procesu tworzenia. Proces ten obejmuje zdobycie odpowiedniej ilości aktywów bazowych, które są składnikami indeksu lub klasy aktywów, których dotyczy fundusz ETF. Następnie aktywa te są dostarczane do zarządzającego funduszem ETF w zamian za nowe jednostki funduszu.

W praktyce, autoryzowani uczestnicy inwestują w aktywa bazowe i otrzymują jednostki ETF w ilości zależnej od ich wartości. Następnie mogą trzymać te jednostki ETF jako inwestycję lub sprzedawać je na rynku.

Mechanizm tworzenia jednostek ETF

Mechanizm tworzenia jednostek ETF jest specjalnym procesem, który pomaga zachować ściśle powiązanie między ceną jednostki funduszu ETF a wartością jego aktywów bazowych. Cena jednostki ETF na rynku może być wyższa niż wartość aktywów bazowych. W takim przypadku uczestnicy autoryzowani mogą skorzystać z okazji i zarobić na mechanizmie tworzenia. Kiedy cena jednostki na rynku jest niższa niż wartość aktywów funduszu (tzw dyskont), uczestnicy mogą dokonać procesu odwrotnego i umorzyć jednostki ETF.

Co to jest proces umarzania jednostek ETF?

Proces umarzania jednostek funduszy ETF jest przeciwieństwem procesu tworzenia. Kiedy zarządzający funduszem ETF decydują się na zmniejszenie liczby dostępnych jednostek (zmniejszenie masy funduszu), wtedy można dokonać procesu umarzania.

Uczestnicy autoryzowani sprzedają aktywa bazowe funduszu ETF z powrotem do zarządzającego funduszem w zamian za odpowiednią liczbę jednostek ETF. Te umorzone jednostki ETF są następnie usuwane z rynku.

Mechanizm umarzania jednostek ETF

Podobnie jak w przypadku mechanizmu tworzenia, mechanizm umarzania jednostek ETF ma na celu utrzymanie ściśle powiązanej wartości aktywów wewnątrz funduszu z ceną jednostki ETF na rynku. Jest to odpowiednik walki z inflacją w przypadku polityki monetarnej.

Rola arbitrażu

Jak wspomnieliśmy wcześniej, mechanizm tworzenia i umarzania jednostek funduszy ETF jest odpowiednikiem walki z inflacją/deflacją i ma na celu zapewnienie, że cena jednostki na rynku pozostaje bliska wartości netto aktywów (Net Asset Value, NAV) funduszu. Jednak czasem może wystąpić różnica między ceną jednostki a NAV, co nazywa się dyskontem lub premią.

W takich przypadkach arbitrażujący uczestnik, może podjąć działania w celu wykorzystania tej różnicy cenowej do zarobku. Na przykład, jeśli cena jednostki ETF jest niższa niż NAV, arbitrażysta może kupić jednostki na rynku i wymienić je z funduszem ETF na aktywa bazowe, które można sprzedać po cenie NAV, osiągając zysk z różnicy cenowej.

Trzeba pamiętać, że każdy zarządzający funduszami, jak i uczestnicy autoryzowani, podlegają kontroli i regulacjom odpowiednich organów. Federalna komisja handlu w Stanach Zjednoczonych czy Komisja Nadzory Finansowego w Polsce trzymają pieczę nad prawidłowym przebiegiem tworzenia i umarzania jednostek ETF. Dlatego też mamy pewność, że jest to bezpieczna inwestycja obarczona jedynie ryzykiem podobnym do innych instrumentów finansowych.